مکان‌یابی QTL‌های صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی جو در شرایط تنش خشکی

به منظور مکان‌یابی نواحی ژنومی کنترل کننده صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی جو در شرایط تنش خشکی و تعیین ارتباط آنها با عملکرد دانه، آزمایشی در سال زراعی90-1389در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا شد. آزمایش در قالب دو طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی اجرا شد. مواد گیاهی شامل 72 لاین هاپلوئید مضاعف جو حاصل از تلاقی ارقام استپتو و مورکس به همراه والدین آنها بودند. صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی شامل عملکرد دانه، محتوای کلروفیل برگ، فلورسانس حداقل و حداکثر، حداکثر کارایی فتوسیستم II، محتوای آب نسبی برگ، کربوهیدرات‌های محلول در آب و محتوای پرولین برگ اندازه‌گیری شدند. تجزیه QTL به روش نقشه‌یابی فاصله‌ای مرکب برای هر محیط به طور مجزا و برای میانگین دو شرایط انجام گرفت. نقشه لینکاژی نشانگرهای مولکولی جو مرکب از 327 نشانگر RFLP با طول 3/1226 و متوسط فاصله 75/3 سانتی-مورگان بود. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، اثررقم برای کلیه صفات مورد بررسی بسیار معنی‌دار بود. برای کلیّه صفات مورد مطالعه، تفکیک متجاوز از والدین در دو جهت مثبت و منفی مشاهده شد. برای صفات مورد مطالعه در مجموع 85 جایگاه واجد QTL شناسایی گردید که 72 مکان آن از پایداری لازم برخوردار بودند. واریانس فنوتیپی توجیه شده بوسیله این QTL‌ها از 28/8 درصد برای محتوای پرولین برگ تا 87/29 درصد برای فلورسانس حداکثرمتغیّر بود. بیشترین مقدار LOD برای فلورسانس حداکثر روی کروموزوم 2H بدست آمد. بر اساس نتایج آزمایش حاضر به نظر می رسد که QTL‌های پایدار می‌توانند در برنامه گزینش به کمک نشانگر مورد استفاده قرار گیرند.